Đỗ Hà nói lời này không người phản đối, không nói tới có trích
dẫn lời của Lý Thế Dân, sự thật cũng như thế. Từ cổ kim tới nay, vương
triều thay đổi rất nhanh, phần lớn đều có quan hệ với dân chúng. Nhà Tùy mạnh hơn nữa, còn không phải bởi vì các siêu động tác tác động, mà là
vì dân chúng bạo động, khởi nghĩa nông dân nổi lên bốn phía, vì thế mà
diệt vong.
Nhưng phần lớn mọi người cảm thấy kỳ quái, chuyện này có quan hệ gì tới thầy kiện?
Chỉ nghe Đỗ Hà nói tiếp:
- Ý nghĩa tồn tại của luật pháp là ước thúc dân chúng, giữ gìn yên ổn
vương triều. Cũng không biết chư vị có nghĩ tới không, hiếp pháp chính
thức, trong dân chúng có bao nhiêu người hiểu? Trừ những đệ tử thế gia
vọng tộc, thì có bao nhiêu người đọc sách cả Đại Đường biết luật pháp?
Không có, theo ta được biết, trên cơ bản là không có. Như vậy, luật pháp tồn tại ý nghĩa là vì cái gì, chẳng lẽ chỉ khi dân chúng làm sai
chuyện, dùng làm đạo cụ trừng phạt dân chúng sao?
Đỗ Hà vừa mới nói xong, kể cả Lý Thế Dân và tất cả đại thần hiểu rõ nội tình, đều có sắc mặt khó chịu.
Đỗ Hà nói tiếp:
- Dân chúng biết luật pháp, mới tuân thủ pháp luật, không biết luật pháp, thì bọn họ tuân thủ pháp luật thế nào được? Trong mắt của ta, dân chúng là quần thể yếu nhất, cũng là quần thể cường đại nhất. Bọn họ chỉ cầu
ấm no, nhẫn nhục chịu đựng, nhưng nếu như quá bức bách bọn họ, lực lượng của bọn họ, đủ làm rung chuyển một vương triều.
Trưởng Tôn Vô Kỵ âm trầm nói:
- Những đạo lý này mọi người đều biết, mỗi người đều hiểu, thứ cho tại hạ ngu muội, thật sự không biết tiểu Đỗ đại nhân nói những lời này, có
quan hệ gì tới thầy kiện.
Đỗ Hà thản nhiên cười cười:
- Cái này Trưởng Tôn đại nhân tựu mười phần sai, không phải là không có quan hệ, mà là quan hệ mật thiết.
Hắn nhìn khắp bốn phía, nói:
- Từ cổ chí kim, vô số người, nhiều vô số kể. Dân chúng tạo phản, phần
lớn đều có ngọn nguồn. Hán triều văn hưng thịnh, Tuyên Đế là minh quân,
là một triều đại thịnh thế trong lịch sử. Nhưng trong thịnh thế, vẫn có
mấy lần khởi nghĩa nông dân. Vì cái gì thế? Trong một triều đại được
công nhận là thịnh thế, tại sao lại xuất hiện khởi nghĩa nông dân?
Hắn tự hỏi tự trả lời.
- Đó là bởi vì gian thương hãm hại, mặc dù trong thời thịnh thế, trong
một quốc gia vĩ đại, nhưng cũng khó tránh được sâu mọt, bại hoại tồn
tại. Bọn chúng ở nơi xa kinh thành, muốn làm gì thì làm, làm một thổ
hoàng đế, ngang ngược càn rỡ, ức hiếp dân chúng.
Mà dân chúng lại chỉ có thể nhẫn nhục chịu đựng, thời điểm không chịu nổi nữa, sẽ có
phản kháng... Chỉ tiếc, tuy bọn họ không sống trong thời Tần mạt, Hán
mạt, Tùy mạt, nhưng lại có nhiều người ủng hộ. Nhưng sự phản kháng của
bọn họ giống như bọt biển, căn bản không đáng giá được nhắc tới, ngay cả quân địa phương đóng ở đó cũng có khả năng tiêu diệt bọn họ. Ở chỗ này, ta hỏi Trưởng Tôn đại nhân một câu, rốt cuộc là dân chúng sai, hay là
gian thương sai?
Trưởng Tôn Vô Kỵ khẽ giật mình, cái vấn đề này,
làm khó cho hắn, bởi vì dân chúng vô tội, bởi vì gian thương hại người,
nhưng về lý, dân chúng tụ tập làm phản, đều phải mất đầu, diệt cửu tộc.
Hắn trầm ngâm một lát, lại cho đáp án:
- Song phương đều có sai lầm, gian thương làm ác đúng là đáng hận, nhưng cũng không phải lý do cho dân chúng tạo phản...
Đỗ Hà hỏi ngược lại:
- Vậy theo ý của Trưởng Tôn đại nhân, dân chúng nên không hề oán hận một câu đối mặt áp bách, cho đến chết?
Trưởng Tôn Vô Kỵ cả giận nói:
- Tiểu Đỗ đại nhân, ngươi đây là ý gì?
Đỗ Hà tự nhiên cười nói:
- Trưởng Tôn đại nhân đừng hiểu lầm, tiểu tử tuyệt không mạo phạm ngài,
mà đang nghĩ biện pháp. Bệ hạ anh minh thần võ, hơn tên Tùy Văn Đế Cảnh
Đế nhiều, một tay chế tạo Trinh Quán thịnh thế, cũng không thua Văn Cảnh chi trì, Truyên Đế Trung Hưng. Ai có thể bảo chứng rằng, tại Đại Đường
không có gian thương tàn ác tồn tại. Nếu chuyện như thế xảy ra ở Đại
Đường, nên xử trí thế nào?
Trong lòng Trưởng Tôn Vô Kỵ có chút
bất an, hắn vô cùng hiểu Đỗ Hà, biết rõ Đỗ Hà am hiểu nhất chính là ám
toán bẫy rập, hấp dẫn người khác nhập vào, trong lúc nhất thời cũng
không dám dễ dàng mở miệng.
Đỗ Hà thấy Trưởng Tôn Vô Kỵ cẩn thận, tâm kêu không tốt, đúng là lão hồ ly quá xảo trá, không ngờ không trúng kế, vậy nên làm sao cho phải?
Hắn vội vàng cao giọng nói khắp bốn phía:
- Không biết chư vị đại nhân, có người nào trả lời vấn đề này của ta được không?
Nếu như Trưởng Tôn Vô Kỵ khám phá ra ý đồ của mình, không bằng thừa dịp hắn còn chưa nghĩ ra điểm mấu chốt, kéo một người chịu tội thay.
Nghe Đỗ Hà đặt câu hỏi, một người lên tiếng, nói:
- Đại Đường ta chế độ so sánh với Tiền Hàn thì càng hoàn thiện hơn, mặc
dù có sâu mọt này tồn tại, cũng tuyệt đối không thể hung hăng càn quấy
lâu, sẽ có Giám Sát Ngự Sử phát giác, tóm lấy chúng ra. Tiểu Đỗ đại
nhân, cầm ví dụ hơn bảy trăm năm trước ra so sánh, cũng quá xem thường
Đại Đường ta rồi.
Giám Sát Ngự Sử là quan chức do Tùy Văn Đế
thiết lập, Đường triều tiếp tục sử dụng, tiến hành cải tiến, phẩm trật
không cao, quyền hạn lại cực lớn, giám sát đủ loại quan lại, dò xét quận huyện, uốn nắn hình ngục, xử lý các nghi ngờ. Tham quan ô lại gặp phải
bọn họ, tương đương gặp gỡ Diêm vương gia.
Đỗ Hà nhìn người nói, gương mặt vui vẻ, giống như đưa mình lên họng súng, chính là gián quan Lô gia, trong nội tâm cười thầm:
- Xem ra mấy đại thế gia này, có oán niệm với mình, đúng là không phải một hai lần nha...
Đối mặt gián quan ép hỏi, hắn âm thầm vui mừng, nói:
- Vị đại nhân này nói có lý, nhưng không biết đại nhân có nghĩ tới hay
không có. Vốn gian thương làm ác, tiếp theo chính là dân chúng chịu mệt
mỏi, cuối cùng mới tới Giám Sát Ngự Sử tóm lấy gian thương. Giám Sát Ngự Sử cũng không phải thần tiên, bọn họ phụ trách duy trì trật tự quan
viên, nhưng Đại Đường ta đất rộng của nhiều, quan viên các nơi không
phải dùng vạn mà tính. Bọn họ không biết trong đó có một quan cần chính
liêm khiết, mà chỉ biết một quan gian ác. Muốn tra được một người là vận khí của bọn họ tốt, nhưng cũng mất hơn tháng, vận khí không tốt, vậy
thì vài năm. Không hề nghi ngờ, thời điểm Giám Sát Ngự Sử không có tra
được những tên gian thương ác độc đó, những tên gian thương này sẽ làm
ác hơn tháng, cũng có thể hơn năm, vậy thì cả Đại Đường ta sẽ chịu bao
nhiêu gian ác?
Gián quán không nói ra lời.
Đỗ Hà cao giọng nói:
- Đây mới chính là ý nghĩa tồn tại của thầy kiện, dân chúng bởi vì không
hiểu pháp luật, cho nên dễ bị khi dễ, có oán khó tố. Gặp gỡ thanh quan
liêm khiết, còn có khả năng giải oan. Nếu gặp gỡ nhưng quan viên bao che dung túng, vậy thì dân chúng không may a.
Hắn nói tới chỗ này, trong đầu đột nhiên xuất hiện một việc, cười nói:
- Cũng giống như vài ngày trước, Huỳnh Dương Huyện Úy, hắn mỹ danh ở bên
ngoài, nhưng đúng là có dung túng làm ác, lợi dụng chức quyền, lừa gạt
dân chúng. Nếu như lúc này, có thầy kiện tồn tại, tên Huyện Úy kia không dám làm ác.
Thời điểm hắn nói lời này, giống như cười mà không phải cười nhìn gián quan.
