“Dạ được.” Cao An thuận theo mà đáp lời nhưng vừa hé môi lại không biết nên nói đến chuyện gì.
Ông Cần Nguyên làm sao không biết được, vậy nên nhẹ cười, “Lần trước nói chuyện lâu như vậy, sau đó sao không thấy con tới nhà nữa?”
“Là do con ít tới thăm lão sư quá rồi.”
“Không trách con.” Ông Cần Nguyên lắc đầu, có chút mệt mỏi, “Lần đó, sau khi con về, Đông Toàn gọi video cho thầy, liền nhắc tới con. Kết quả vừa nghe thấy nhà chúng ta cho con ăn chè củ sen liền cười thật lâu, rồi nói với thầy rằng con thích ăn cá — Ngần ấy năm, thầy đúng là không hiểu gì về con.”
Cao An nhẹ nhàng rũ mi, phá lệ kính cẩn, “Lão sư, ngài quá lời rồi. Thời gian con ở bên cạnh thầy quá ít, thầy không hiểu cũng là chuyện bình thường.”
“Đông Toàn nói cho thầy biết, con thích ăn cá, thích nuôi mèo, sợ chó.” Ông Cần Nguyên dừng lại một chút, dùng ánh mắt thương tiếc nhìn về phía Cao An, “Là vì chuyện lần đó nên mới sợ chó sao?”
“Không phải.” Cao An bấu góc áo do dự, cuối cùng vẫn cảm thấy không nhất thiết phải kháng cự quan hệ sư sinh này nhiều đến thế. Vì vậy anh bất đắc dĩ hơi mỉm cười, kể lại chút chuyện xưa xa xôi.
“Lúc nhỏ, nhà con ở nội thành, hàng xóm có nuôi một con chó lớn, rất hung dữ, mặt của nó cũng cực kỳ hung tợn, lông dài trên đầu còn chẻ làm đôi — nhìn giống như một con dế vậy.”
Cách miêu tả này của học trò khiến Ông Cần Nguyên không khỏi cảm thấy có chút buồn cười, sự lo lắng của Cao An cũng vì vậy mà giảm đi phần nào, “Chú chó ngốc kia dù đã gặp con không biết bao nhiêu lần vẫn sủa dữ như vậy. Vừa nhìn thấy con là kêu inh ỏi, có một lần con bị nó dọa sợ nên bỏ chạy nhưng một đứa nhỏ sao chạy nổi so với chó được? Cuối cùng con bị nó vồ ngã xuống đất, chân trước của nó giẫm trên ngực con. Con giãy giụa, muốn xô ngã nó. Tình thế lúc đó rất hoảng loạn, có thể nó cảm thấy bị con tấn công nên đã… cắn vào đùi con, lúc đó bị chảy máu rất nhiều. Về sau cũng vì vậy mà con sợ chó, nhất là những con chó lớn, lại gần cũng không muốn.”
“Thảo nào con luôn đối với Đông Toàn như tỷ tỷ ruột của mình.” Ông Cần Nguyên nhìn Cao An, lại thở dài, “Khi ấy trong nhà chỉ có một chú chó Becgie đen kia, nó đã làm con sợ rồi phải không?”
Không khí trong phòng chợt tĩnh lặng mất vài giây, Cao An mới khẽ cười, “Con thích Cổ Văn Học, gặp được ngài, bái sư, vào được sư môn, đây là vinh hạnh của con. Vào sư môn rồi, đương nhiên toàn tâm toàn ý đi theo ngài. Chỉ là… vào năm hai, con cùng mấy người bạn theo trào lưu lập nhóm nhạc. Giọng hát của con không tệ, nên làm trưởng nhóm. Con cũng không muốn từ bỏ đam mê này.”
Nhưng cái giá của việc này là buổi diễn đầu tiên sau khi lên cao học Cao An đã bị Ông lão sư nhìn thấy, đánh cho hai bạt tay, trở thành trò cười trước mặt mọi người, trang phục biểu diễn bị ném thẳng xuống đất. Ông Cần Nguyên trục xuất Cao An khỏi sư môn, không biết đến khi nào mới được gọi lại hai tiếng “lão sư”.
Những chuyện này, Cao An sao có thể nói ra được — chỉ mới nghĩ đến thôi mà lòng anh đã đau nhói.
Cao An hơi ngẩng đầu lên, tựa như không có chuyện xảy ra, nước mắt lại chảy ngược vào lòng, anh cong khóe môi, “Con biết lúc bấy giờ thầy có bao nhiêu sự phẫn nộ. Con có thể lý giải được. Khi đó tuổi của con còn nhỏ, ngày bị ngài bắt gặp cũng vừa mười tám, thiếu niên nhiệt huyết hoạt bát so với sự ôn lương đoan chính mà thầy mong muốn… có lẽ không hề liên quan gì tới nhau đi?”
Thần sắc Ông Cần Nguyên trở nên phức tạp, chăm chú nhìn Cao An thật sâu.
“Con còn có thể làm gì bây giờ?”
Một lúc lâu sau, Cao An mới nói tiếp, thanh âm cũng trở nên cực nhẹ.
“Con chỉ có thể tới nhà thầy, cầu ngài tiếp tục dạy con. Ngài không nhìn thấy con, con liền quỳ gối trong viện chờ. Con nghĩ chờ ngài nguôi giận sẽ cho gọi con tới.
Nhưng con… con thật sự không nghĩ ra nhà thầy có nuôi một chú chó lớn như vậy, so với chú chó đã từng cắn con lại càng lớn hơn rất nhiều. Nếu không phải tỷ tỷ vừa lúc nhìn thoáng qua cửa sổ thấy được con…”
Cao An lắc lắc đầu, nhắm mắt, nhẹ cười. Càng nói nhiều, nhắc tới nhiều chuyện sẽ dễ gây hiểu lầm.
“Nói ra những chuyện này không phải con bất mãn. Mọi học thức, thành tựu con có được hiện tại đều do ngài ban cho. Bất luận ngài phạt con, đánh con thế nào, con trước sau như một vẫn luôn cảm kích lão sư.”
Nhận ra càng nói tiếp càng làm mọi thứ thêm tệ, Cao An đơn giản giữ nguyên sự im lặng, cúi đầu nhìn hoa văn trên drap nệm.
Ông Cần Nguyên lặng lẽ đánh giá quan sơn đệ tử này của mình. Nhớ lại, lần đó ông cực kỳ gai mắt bộ trang phục biểu diễn được đính kết hạt sequin sáng lấp lánh chẳng ra gì kia của Cao An, vậy nên đã thẳng tay ném nó xuống đất. Từ đó về sau, Ông Cần Nguyên dường như chưa từng bắt gặp Cao An mặc thường phục bao giờ. Ngay cả hiện tại, trên người Cao An vẫn áo sơ mi nghiêm nghị, cúc áo ngay ngắn được cài đến cúc thứ hai, vai rộng eo nhỏ cực kỳ đoan chính. Cao An vẫn như năm đó theo ông cầu học nghiêm cẩn, nghiêm túc.
Ông đột nhiên nhớ tới lời nhận xét của mấy người bằng hữu quen biết về đệ tử này của mình — Đã trải qua mọi loại đao tỏa rìu đục mà thành một khối hoàn mỹ ngọcthập toàn vẹn mỹ.
Giờ khắc này khi bản thân đã trên giường bệnh, ông lại nghĩ đến một tầng thâm ý khác.
—
斫其正，养其旁条，删其密，夭其稚枝，锄其直，遏其生气。
Chước kỳ chính, dưỡng kỳ bàng điều, san kỳ mật, yêu kỳ trĩ chi, sừ kỳ trực, át kỳ sinh khí.
(Bệnh mai quán ký – Cung Tự Trân)
(Chặt cành thẳng, dưỡng cành cong, bỏ cành xum xuê, cắt tỉa chồi non, không để nó mọc thẳng, kiềm chế sự sinh trưởng.)
**Tạm giải nghĩa: Thời kỳ phong kiến nhà Thanh tăng cường tư tưởng thống trị, nô dịch nhân dân, đàn áp văn nhân sĩ tử. Tác giả đã lấy bệnh mai (bệnh trạng của cây mai) và cách chữa bệnh mai để nói về vấn đề trên.
Mở đầu tác phẩm, tác giả nói tới quan niệm của người chơi mai khi đó tại một số tỉnh thành. Cành mai phải uốn lượn, thân già, cành lá thưa thớt thì mới có giá trị (Có thể coi như mai bonsai).
Vậy nên người trồng tề gọt cây mai đang phát triển tự nhiên (như câu thơ trên) để lấy lại một cây mai bệnh trạng được coi là đẹp và cao giá.
(Đập bỏ sự đoan chính, vây hãm sự tự do, uốn cong tư tưởng, gò bó sự sống. Chỉ được tuân theo suy nghĩ của người chơi mai, trồng mai.)
—
Khối ngọc hoàn mỹ này, cùng những bệnh mai đó, bản chất có bao nhiêu phần bất đồng đây?
“Có phải thầy đã quá áp đặt, ràng buộc con rồi không?”
Nghe thấy câu hỏi này của lão sư, Cao An vô không khỏi sửng sốt, lúc lâu sau mới hoàn hồn.
“Lão sư, ngài không thể nghĩ như vậy.” Cao An trở nên phá lệ nghiêm túc, lời nói có phần tương phản, “Thời đại đang không ngừng thay đổi nhưng có những thứ vốn dĩ không hề khác đi —- Ngọc bất trác bất thành khí. Chính bản thân con cũng đã trở thành người làm thầy, con hiểu được nỗi khổ tâm của lão sư. Hơn nữa…”
—
“Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri lý”
(Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo.)
—-
Cao An nhẹ đẩy cao khóe môi, “Tuy rằng tính cách phải thay đổi nhưng con cũng rất thích bản thân mình hiện tại.”
Ông Cần Nguyên nheo nheo mắt, muốn nói gì đó nhưng lại không biết bắt đầu từ đâu. Lúc lâu sau, ông rốt cuộc chầm chậm thở dài một hơi.
“Thầy có chút mệt rồi, đỡ thầy nằm xuống nghỉ ngơi thôi.”
